2.16.2012

Casa baleira, casa chea (de artistas)


No primeiro esbozo desta reportaxe escribín que quizais a casa d’A Peregrina non goce da pompa e grandeza que no seu día, hai máis de cincocentos anos, tivo a residencia de Lorenzo de Medici en Florencia, alí onde, con trece anos, Miguel Anxo Buonarroti practicou as súas primeiras incisións na pedra branca de Carrara. Tamén escribín que o culpable de que este espazo de creación (A Peregina) fora posible, era unha sorte de mecenas post-moderno. Pero todo isto soaba un tanto afastado da realidade, idealizado. Porén a verdade é que en Sarela de Arriba, ás aforas de Santiago de Compostela, hai unha vella casa habitada por catro persoas que só teñen que pagar dous euros ó día. A cambio, reciben un espazo no que poden, de forma libre, crear, crear e crear. Con que outra palabra, que non sexa mecenas, describriades a alguén apaixoado pola arte, que prácticamente cede un lugar propio a quen queira achegarse e introducirse no tan denostado e, á vez, admirado, mundo da creación artística?

A Olmo Blanco (Boiro, 1982) chámanlle n’A Peregrina o bedel, e é o mecenas en cuestión. El decidiu facer bo uso desta casa familiar que levaba preto de dez anos abandonada. No verán de 2010 creou o Episodio Piloto, un encontro entre artistas que amais de mostrar obras e creacións pretendía ser punto de conexión entre os creadores que quixeran achegarse. No 2011 realizouse unha segunda edición deste evento, e a partires de setembro do ano pasado, A Peregrina encheuse de vida.

Agora viven aquí, ademáis de Olmo, Diego Vites (O Grove, 1986), Ania González (Vigo), Itziar Álvarez Bocalandro (Madrid), Paulina Funes (Mendoza, Argentina), pero no obradoiro tamén traballan xoieiros coma Bruno Varela (Cambados, 1983). A idea xurdiulle a Olmo por que a vivenda era demasiado grande para traballar e vivir nela el só e agora di que “traballar e máis doado, pois con máis xente sempre podes atopar motivación, intercambiar ideas e innovar”. É un fervideiro de propostas, de ideas e sobretodo, desperta un sentimento de benestar e confraternidade. “Nestes últimos anos avanzamos moito na casa e fixémola habitable”, engade Olmo e segue, “o espazo foise definindo pouco a pouco e agora ten significado”.


Lugares como a casa d’A Peregrina (todos lle chaman así a pesar de pertencer a Sarela de Arriba) son necesarios para xente coma Diego Vites, quen chegado de Tenerife precisaba un lugar no que non só poder traballar, senón tamén porse en contacto cos seus colegas artistas galegos. “Todo xurdiu da convivencia”, afirma Diego, “fóronse definindo os espazos co día a día”.

Un galpón, un almacén, un lugar de almacenaxe de obras, o taller coa zona de moldeado de barro, xoiaría, pintura, escultura, un monte coma parte traseira da casa onde se atopa un remolque onde algún grupo de música fixo os seus ensaios e gravacións, unhas vistas envexables e persoas que comparten as mesmas inquedanzas, e só por dous euros ó día. Para Itziar Álvarez é un retiro da vida urbana madrileña. “Estou aquí intentando atopar o que realmente me gusta, o que quero facer da miña vida"; é para ela un paro na vida atarefada da cidade, e amais “tomar un café polas mañás con estas vistas non ten prezo”.

Vivir da Arte 
Ningún deles considera fácil poder vivir da arte. Dependen básicamente de concursos e ventas ocasionais. ¿Está a súa profesión infravalorada? Pois para Olmo é unha moeda de dúas caras: “as aparicións públicas están cheas de glamour, pero a realidade é ben diferente”; son “mitos de Bohemia”, engade Diego. Dependendo do tipo de obra na que se traballe pódense ter boas e malas épocas e na profesión de artista dáse o caso excepcional de que o traballo non sempre se paga como producto final. “Ás veces páganche a producción da obra, e ofrécenche unha promesa de éxito por expor nun determinado espazo de prestixio”, afirma Diego Vites. Olmo incluso recorda utilizar obras como moeda de cambio, o que afirma, sería moi interesante, pero (apunte persoal) dubido que un conselleiro acepte un soldo en esculturas por moito que represente a cultura galega.

Bruno Varela ten o seu propio espazo n’A Peregrina onde traballa a prata, o azibeche ou o esmalte. Para el o panorama é máis negro. Apenas existen concursos ou mostras de xoiaría e depende de ventas e encargos particulares nun sector infravalorado, e ademáis ten que competir coa producción industrial. A pesar de que en Compostela hai unha longa tradición e demanda de xoiaría el ve o seu futuro complicado, sobre todo nun mercado “que segue a vender o mesmo desde hai séculos”. Amais reivindica que en lugares coma Turquía, xoiaría forma parte das carreiras universitarias. “O feito de que aquí sexa un ciclo superior péchache moitas portas e vías de financiamento coma as bolsas de estudos”.

Mercados e tabúes
¿Temos todavía temas prohibidos na arte? Diego e Olmo consideran que sí. Pode que temas de controvertidos de pudor sexual, relixioso, político ou social foran tratados con anterioridade na arte, “pero a sociedade aínda non superou este pudor”, considera Olmo. Os mercados institucionais só apostan por artistas e obras que “perpetúen a súa visión”, opina. E as galerías, cuxa visión é puramente mercantil, tamén deixan paso a prexuízos de carácter ideolóxico, axudando á manter o status quo.

Diego Vites considera que a cultura artística galega de seu e unha cultura de creación minifundista. Diversos e pequenos colectivos espallados pola nosa xeografía consiguen unha auténtica e orixinal producción cultural. Para Olmo Blanco o institucional está fora da cultura de seu. “A sociedade non vai os centros [de exposición] e os centros non representan á sociedade”, sentencia.

Corolario
Se Susan Sontag levantara a cabeza, hoxendía, e en Galicia, pensaría ter retrocedido no tempo, e non crería estar no século vinteún. Ela que escribía isto en Sobre la fotografía, publicada en 1975, pensaría que no 2012 as cousas estarían, no mundo occidental, ao outro nivel:
“O seguro xa non monopoliza a imaxinaría pública. O grotesco non é xa unha zona privada. A xente bizarra, en desgracia sexual, libre emocionalmente, é vista cada día nos quioscos, na televisión e no metro. O home hobbesiano vaga polas rúas, moi visible, con purpurina no seu cabelo".
Se cadra é que aínda queda moito por andar. Tendo en conta que en 1975 acababa de morrer Franco, e que Don Manuel non fai moito que finou. Quizais o cambio está por vir, pero non o de Mariano. Entendámonos, por favor.
                                                                                                                          
P.D.: os rapaces e as rapazas d’A Peregrina volverán. Están a preparar o FAC (Furancho de Arte Contemporánea). Stay tuned.
                                                                                                                                       English / Español

No hay comentarios:

Publicar un comentario



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...